Cmentarz parafialny
      O parafii
Początkowo, zgodnie z panującymi zwyczajami, zmarłych grzebano na cmentarzach
przykościelnych. Pod koniec XVIII wieku z powodu małej ilości miejsc, jak też
względów sanitarnych cmentarze lokowano poza zabudową miast. W Biłgoraju również
pod koniec XVIII wieku cmentarz grzebalny został przeniesiony na teren po za miejski.
Cmentarz ten był czynny do momentu zapełnienia i założenia nowego cmentarza przy
ul. Lubelskiej. W roku 1970 wydano decyzje, o jego likwidacji, jednakże decyzja
ta nie została wykonana. W 1977 roku cmentarz objęto ochroną prawną poprzez wpis
do rejestru zabytków, a w 1980 roku przeznaczono na lapidarium sztuki sepulkralnej.
Na skrzyżowaniu ulicy Lubelskiej i Zielonej znajduje się drugi cmentarz, w którym
do dziś dokonywane są pochówki zmarłych.
Proces uruchamiania tego cmentarza trwał
od 1874 do 1877 roku. Dwa lata później parafianie ogrodzili cały nowy cmentarz. Cmentarz
ten początkowo sąsiadował z cmentarzem prawosławnym założonym w połowie XIX wieku oraz
z cmentarzem wojskowym, stacjonującego w mieście 13 Pułku Kozaków Dońskich w okresie
zaboru rosyjskiego. W 1900 roku rozpoczęto budowę bramy głównej i bramy wojskowej.
Główna brama została zbudowana w formie trójarkadowego portalu zwieńczonego owalnym
frontem, skąd brała początek aleja stanowiąca oś, wzdłuż której stawiano groby.
Druga brama została zbudowana przy wejściu na cmentarz wojskowy, do chwili obecnej
znajdują się: kopiec ziemny i poprzedzające go zbiorowe mogiły ziemne z I wojny
światowej, mogiły żołnierskie z 1939 roku, mogiły partyzantów i funkcjonariuszy
utrwalających władzę ludową w latach 1945 - 1947. W roku 1905 cmentarz prawosławny
został powiększony o część należącą do katolików. Z czasem cmentarze zostały
połączone tworząc w ten sposób jeden wielki cmentarz.
W roku 1958 na cmentarzu wojennym zbudowano kamienny obelisk z napisem "Bohaterom
walk o wolność 1939 - 1944".
W latach osiemdziesiątych z inicjatywy ks. proboszcza Edmunda Markiewicza w południowej
części cmentarza wybudowano kaplicę, przy której do chwili obecnej odprawia się
nabożeństwa. W dolnej części samej kaplicy zbudowano zbiorowy grób przeznaczony dla
duchownych. Również w tym okresie podjęto prace przy ogrodzeniu cmentarza, które
zostało gruntownie odbudowane i odnowione.
W roku 1953 zostały dokupione dwa wolne place przylegające do cmentarza grzebalnego w
celu poszerzenia używanego cmentarza. Teren dokupiony w 1967 został ogrodzony siatką,
pozostała część była częściowo ogrodzona murem.
Cmentarz od czasu założenia do 1984 roku był administrowany przez duszpasterzy parafii
Wniebowzięcia NMP. Jednakże wraz z powstaniem nowej parafii św. Jerzego administrację
nad cmentarzem grzebalnym przejęli duszpasterze nowej parafii. Od tego czasu cmentarz
zaczął służyć społeczności dwóch parafii. Taki stan trwał zaledwie kilka lat, gdyż w
wyniku erygowania w roku 1990 samodzielnego ośrodka duszpasterskiego przy kaplicy
Chrystusa Króla, cmentarz zaczął służyć społeczności trzech parafii, a administrowany
był przez duszpasterzy parafii Chrystusa Króla.
17 IX 1995 roku w rocznicę napaści ZSRR na Polskę na cmentarzu wojennym dokonano
uroczystego otwarcia pomnika katyńskiego - w kształcie dużego metalowego krzyża.
Pomnik ten upamiętnia polskich oficerów zamordowanych w Katyniu, Ostaszkowie,
Starobielsku i wielu innych miejscach kaźni na terenie byłego Związku Socjalistycznych
Republik Radzieckich.
Obecnie na cmentarzu zachowało się ok. 250 kamiennych nagrobków sprzed 1945 roku.
Przeważają krzyże na postumentach w kształcie prostopadłościanu, walca i ściętego
ostrosłupa, krzyże na kopcach kamieni oraz obeliski. Ponadto występują nagrobki w
postaci zerwanych kolumn symbolizujących przerwane życie, stelli z płaskorzeźbami,
poziomych płyt, rzeźb figuralnych, kapliczek z niszami na świątki.
Pod koniec lat dziewięćdziesiątych z powodu braku miejsc na sytuowanie nowych grobów
zrodziła się pilna potrzeba utworzenia nowego cmentarza, za tzw. Pocztą Polową. Nowy
cmentarz został zlokalizowany na niewielkim wzgórzu, dość odległym od centrum miasta.
Miejski Cmentarz Komunalny, jak się oficjalnie nazywa, w przyszłości będzie zajmował
3,30 ha. Dokumentacja nowego cmentarza została opracowana w 1996 roku. Projekt tego
cmentarza zakłada podział całego terenu na 10 tzw. kwater grzebalnych o zróżnicowanej
powierzchni podzielonych krzyżującymi się alejkami. Plany przewidują lokalizację ponad
2200 grobów, zatem problem pochówku zmarłych zostanie rozwiązany na długie lata.
|
|