Na stronie:
  Historia
  Początki istnienia
  Lata od 1692 r. - 1867 r.
  Lata 1867 r. - 1945 r.
  Duchowieństwo
  Siostry zakonne
  Stowarzyszenia
  O parafii
  Sztuka sakralna
  Kontakt
  Archiwum wydarzeń:
  Nawiedzenie:
  Program Nawiedzenia
  Misje św.
  Powitanie
  Pożegnanie
 























































 Copyright © 2003 by Tomasz Sobaszek


        Godzina:   Sentencja na dziś:

Kościół Rzymskokatolicki:  Watykan | Konferencja Episkopatu Polski | Diecezja Zamojsko - Lubaczowska | Parafia P.W. św. Jerzego w Biłgoraju   Wielcy kościoła: Jan Paweł II | Kardynał Stefan Wyszyński | Ks. Jerzy Popiełuszko   Media: Katolicka Agencja Informacyjna | Tygodnik Powszechny | Tygodnik Katolicki Niedziela | Katolickie Radio Zamość | Radio Maryja   Ruchy i stowarzyszenia: Klub Inteligencji Katolickiej w Biłgoraju   Muzyka i rozrywka: Festiwal Soli Deo   Fundacje i organizacje charytatywne: Caritas Polska | Fundacja Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej   Portale katolickie: Opoka - laboratorium wiary i kultury | Jezus.pl - Wortal Chrzeościjański | Bosko.pl - portal młodzieżowy | KATOLIK.pl - Portal katolicki dla wierzących


  Rozwój parafii                
      w latach od 1865 do 1945 r.

W drugiej połowie XIX wieku w całym Królestwie Polskim przeprowadzono wiele redukcji i reorganizacji sieci administracyjnej, także kościelnej. W Diecezji Lubelskiej w 1867 roku również doszło do redukcji i z 14 dekanatów utworzono 10, w tym kilka nowych. Oprócz nowo powstałych dekanatów w Puławach, Janowie Lubelskim i Tomaszowie Lubelskim powstaje również dekanat w Biłgoraju. Dekanat ten składał się z 9 parafii: Biłgoraj, Górecko, Huta Krzeszowska, Józefów Ordynacki, Krzeszów, Łukowa, Potok Ordynacki, Puszcza Solska i Tarnogród. Najprawdopodobniej wraz z powstaniem dekanatu biłgorajskiego zmianom uległy granice parafii. Albowiem spis miejscowości należących do parafii z 1870 roku wymienia: Biłgoraj, Dyle, Gromadę, Różnówkę, Swiobodę, Kajetanówkę, Ignatówkę, Bojary, Wolę Małą i Dużą, a także Majdan Gromadzki. Rok później obszar parafii ponownie uległ zmianie, gdyż do parafii zostały dołączone kolejne miejscowości: Edwardówka, Cyncynopol, Rapy Dylańskie, Rapy Bojarskie i Zacisze. Na przestrzeni kolejnych lat granice parafii nie uległy większym zmianom. Jedynie w międzyczasie przyłączono do parafii wioskę Żembrów. W 1883 roku jest ona wymieniona w spisie miejscowości należących do parafii. W roku 1865 ukazem carskim cały majątek kościołów został zabrany. Mocą tego ukazu proboszczowie nie mogli posiadać więcej niż sześć mórg, wliczając w to grunty zajęte przez budynki parafialne i kościół. 27 VI 1866 roku zabrano parafii 27 mórg i 135 prętów ziemi, która znajdowała się w trzech działkach. Natomiast między rokiem 1878 - 80 odebrano parafii dom kościelny i zamieniono go na przytułek dla starców. W 1903 roku staraniem nowo mianowanego proboszcza ks. Czesława Koziołkiewicza zauważa się duży rozwój aktywności parafii w dziedzinie pogłębiania życia religijnego wspólnoty parafialnej. W trudnych dla kraju i parafian latach był inicjatorem wielu akcji charytatywnych. W 1926 roku odbyła się kanoniczna erekcja Zgromadzenia Trzeciego Zakonu Świętego Franciszka przy parafii Biłgoraj. Dyrektorem został ksiądz proboszcz Czesław Koziołkiewicz. W dniu erekcji zgromadzenie liczyło 23 członków. Zgromadzenie organizowało zebranie raz w miesiącu. Członkowie tego zgromadzenia zajmowali się działalnością charytatywną oraz nauczaniem dzieci zasad wiary i katechizmu. Uczestniczyli oni co roku w rekolekcjach organizowanych dla tercjarzy w Radecznicy. Co pewien okres odbywała się wizytacja generalna gminy, przeprowadzona przez Ojca gwardiana bernardynów. W roku 1928 dokonano poświecenia chorągwi tercjarskiej, którą zakupiono ze składek członków. W miesięcznych naukach głoszonych do członków gminy dyrektor ks. Koziołkiewicz zachęcał do: prenumeraty czasopism katolickich, wspierania modlitewnego i materialnego misji katolickich. Kładł duży nacisk na urobienie duchowe członków gminy zachęcając ich do częstej spowiedzi i Komunii św. Oprócz tego zachęcał do uczestnictwa w nabożeństwach majowych, czerwcowych, październikowych oraz do udziału w pielgrzymkach. W tych samych latach w parafii powstaje Stowarzyszenie Żywego Różańca. Członkowie tego stowarzyszenia byli zorganizowani w następujący sposób: mężczyźni, matki, kawalerowie i panny; zostali oni podzieleni na grupy po 15 osób w każdym kółku. Na czele każdego kółka stali: dla mężczyzn - zelator, dla kobiet - zelatorka. Ich zadaniem było czuwanie nad stanem duchowym i moralnym kółka. Uroczyste zebrania odbywały się w kościele raz w miesiącu. Treścią tych zebrań były nauki katechizmowe, nauki o różańcu i zachęty do akcji katolickiej. W 1931 roku Stowarzyszenie liczyło 80 kółek Żywego Różańca a należało do nich 1260 osób. W latach 1931 - 1939 swoim działaniem na terenie parafii odznaczyło się Towarzystwo Miłosierdzia Chrześcijańskiego Imienia Świętego Wincentego a' Paulo. Samej genezy powstania Towarzystwa należy szukać w trudnej sytuacji gospodarczej panującej w latach trzydziestych, szerzącej się nędzy u wielu rodzin i podejmowanych wówczas próbach załagodzenia temu stanowi rzeczy. Episkopat jak również Akcja Katolicka wydały odezwy i apele, aby wedle swoich możliwości pomagać ludziom ubogim i zapobiegać dalszemu upadkowi kraju. W parafii biłgorajskiej zebranie założycielskie tego Towarzystwa odbyło się 25 IX 1931 roku. Inicjatorem powstania Towarzystwa był ksiądz proboszcz Czesław Koziołkiewicz. Ustalono również, że magazynowanie darów będzie odbywać się w domu parafialnym oraz podjęto decyzję o zorganizowaniu kuchni dla najbiedniejszych. 26 IX 1931 roku powołano do życia sekcję propagandową i informacyjną. Na początku swojej działalności Towarzystwo liczyło 80 członków. Ustalono, że w kościele zostanie wystawiona puszka przeznaczona na ofiary dla biednych. W grudniu 1931 roku uchwalono, że na święta Bożego Narodzenia najbiedniejsze rodziny otrzymają cukier i kwity opłatowe. Od grudnia 1931 roku do 15 V 1932 roku z pomocy Towarzystwa skorzystały 104 rodziny. Rozdano 628 kg mąki, 66 kg słoniny, 33 kg cukru i 150 m3 drzewa. Ponadto od stycznia do maja 1932 roku około 10 osób codziennie korzystało z obiadów ufundowanych przez Towarzystwo. 15 I 1933 roku, na zebraniu członków, proboszcz wygłosił referat, w którym położył duży nacisk na praktyczne możliwości przychodzenia biednym z pomocą, poprzez gromadzenie zbytecznych ubrań, bielizny i żywności. Sprawozdanie z działalności Towarzystwa za okres od 1918 - do stycznia 1933 roku wykazało, że działalność z powodu ciężkiej sytuacji ludności musiała się skupić na dożywianiu ubogich. W tym okresie udzielono świadczeń na sumę 2020 złotych. Na zebraniu 2 II 1936 roku zapadła decyzja o utworzeniu specjalnej sekcji, która docierałaby do najbardziej potrzebujących, a także postanowiono otoczyć większą opieką te dzieci, które nie uczęszczaja do szkoły z powodu braku butów i palt. Zapadła również decyzja o wynajdywaniu pracy dla bezrobotnych. Oprócz wyżej wymienionych organizacji na terenie parafii w latach 1903 - 1938 działają jeszcze inne organizacje, o których są jedynie wzmianki. W parafii bardzo prężnie działa Stowarzyszenie Miłosierdzia Chrześcijańskiego "Caritas", Sodalicja Mariańska dziewcząt i chłopców przy kościele rektoralnym, Papieskie Dzieło Rozkrzewiania Wiary oraz parafialny oddział Akcji Katolickiej, w skład którego wchodziły: Katolickie Stowarzyszenie Mężów, Kobiet i Młodzieży Żeńskiej. Członkowie wszystkich organizacji religijnych działających na terenie parafii prowadzili głębokie życie religijne. Korzystali z biblioteki parafialnej oraz prowadzili prenumeratę wielu pism katolickich. W roku 1907 do parafii biłgorajskiej zostały przyłączone nowe miejscowości: Korytków Duży, który został odłączony od parafii Goraj oraz Hedwiżyn, odłączony od parafii Górecko. Dwanaście lat później w 1919 roku do parafii przyłączono kolejne wioski: Andrzejówkę i Wolaniny odłaczone od parafii Puszcza Solska, a także Ratwicę odłączono od parafii Górecko.












W roku 1923 w granicach parafii były: miasto Biłgoraj oraz wioski: Andrzejówka, Bojary, Cencynopol, Edwardówka, Gromada, Hedwiżyn, Ignatówka, Kajetanówka, Kociołki, Korytków Duży, Majdan Gromadzki, Rapy Bojarskie, Rapy Dylańskie, Różnówka, Ratwica, Wola Mała i Duża oraz Wolaniny. Dane o stanie ludnościowym w parafii z roku 1919 wskazują na bardzo duży spadek ludności. Przyczyny takiego stanu rzeczy należy doszukiwać się w działaniach wojennych pierwszej wojny światowej, jak w ogólnym upadku miasta w tym okresie. Ogólna liczba mieszkańców Biłgoraja w 1921 roku sięgała zaledwie 5603 osoby, natomiast w roku 1913 miasto liczyło 11 tysięcy osób. Lata następne to gwałtowny wzrost liczby mieszkańców miasta. W roku 1939 miasto liczyło 3175 katolików. Jeszcze w tym samym roku, po wybuchu drugiej wojny światowej miasto poniosło duże straty w ludziach. 11 IX 1939 r. miasto zostaje spalone - a co za tym idzie - parafianie tracą swój kościół.












Straty są jeszcze bardziej znaczne po utracie w 1940 roku ks. Józefa Chmielewskiego i ks. Jana Samoleja, rektora kościoła św. Jerzego, którzy wraz z grupą inteligencji zostali aresztowani przez gestapo, a później wywiezieni do obozu w Dachau. W początkowym okresie okupacji nabożeństwa i posługi religijne odbywały się w kościółku p. w. Św. Jerzego. Jednakże w 1941 roku, z inspiracji nacjonalistów i faszystów ukraińskich, świątynia ta z polecenia kreishauptmanna została odebrana katolikom i przemianowano ją na cerkiew prawosławną. Wówczas nabożeństwa były odprawiane, po usunięciu gruzów, w ruinach spalonego kościoła parafialnego, który wysiłkiem księdza proboszcza Czesława Koziołkiewicza i wiernych w latach 1942 - 1944 pokryty został dachem. Pomimo stosowanych prze Niemców represji, Kościół Rzymskokatolicki odegrał, podobnie jak w całym okupowanym kraju, tak i w parafii biłgorajskiej, bardzo dużą rolę w walce o narodowe przetrwanie. Na obszarze GG stanowił on instytucję publiczną legalnie działającą, dysponującą własną organizacją i, co najważniejsze, patriotycznym duchowieństwem.


















  Wszelkie prawa zastrzeżone. Design 2003 © by Tomasz Sobaszek